In de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing gaat het om de vraag in welke mate de financiële positie van de provincie toereikend is om de financiële gevolgen van risico’s op te kunnen vangen. De financiële omvang van deze risico’s wordt afgezet tegen de weerstandscapaciteit. Dit zijn de financiële middelen die de provincie beschikbaar heeft of beschikbaar kan maken om zo nodig de financiële gevolgen van risico’s op te vangen.

Het beleid voor weerstandsvermogen en risicobeheersing is verankerd in het Besluit Begroten en Verantwoorden als wettelijk kader en in het eigen beleid van de provincie in de vorm van de financiële verordening en de beleidsnota weerstandsvermogen en risicobeheersing.

In de beleidsnota weerstandsvermogen en risicobeheersing is vastgelegd dat het risicomanagement binnen de provincie dient te worden ontwikkeld tot een meer onderbouwde en integrale systematiek voor risicobeheersing, waarbij er een duidelijke relatie wordt gelegd tussen risico's, risicobeheersing en de benodigde risicobuffers. Dit alles om het beslag op beschikbare middelen meer in balans te brengen met voorziene risico's en de transparantie, wendbaarheid en flexibiliteit te vergroten.

Voor deze ontwikkeling is een uitvoeringsplan opgesteld dat voorziet in ontwikkelstappen op het gebied van :

1. (afspraken)kaders;
2. stuurinformatie;
3. verbreding van het risicobewustzijn;
4. koppeling tussen risico’s en de P&C producten.

Wat wilden we bereiken?
In begrotingsjaar 2018 is aangegeven de strategische kaders en afspraken voor risicobeheersing af te ronden en dat binnen het ontwikkeltraject ingezet wordt op een actueel inzicht in de risico’s die spelen binnen de begrotingsprogramma’s en welke buffers binnen de programma’s beschikbaar zijn voor het opvangen van de materiële gevolgen van de risico’s.

Wat is bereikt?
Strategische kaders en afspraken voor risicobeheersing
Samen met de Dienst Beheer Infrastructuur is een prototype van een afwegingskader ontwikkeld gericht op het omgaan met risico’s binnen de strategische beheer- en onderhoudsplannen. De toepasbaarheid van dit afwegingskader zal worden getoetst aan de hand van de op te stellen beheer- en onderhoudsplannen. Het afwegingskader dient ter ondersteuning van het beleid omtrent risicobereidheid en risicobeheersing. De resultaten zullen worden verbreed naar de andere organisatieonderdelen.

Actueel inzicht in risico’s en risicobuffers binnen begrotingsprogramma’s
Er is een systeem ontwikkeld voor het registreren van risico informatie en waarmee het mogelijk is een koppeling te leggen met de financiële informatie en het planningssysteem voor projecten. Hiermee is de basis gelegd om een koppeling te kunnen maken met de P&C producten, zoals ook aanbevolen door de accountant in de managementletter bij de Begroting 2019. De slag die hier nog voor nodig is, is verbreding van het risicomanagement op operationeel niveau zodat de risico informatie van alle opgaven in de organisatie beschikbaar is en gekoppeld kan worden met de P&C producten.

Aanvullend is het nodig om de reserveringssystematiek voor risico’s op alle niveaus in de organisatie helder te krijgen voor een kwalitatief goede koppeling naar de P&C producten.

Op basis van de resultaten van deze stappen kan het huidige beleid ten aanzien van weerstandsvermogen worden herijkt.

Huidig beleid
Op dit moment is het beleid ten aanzien van weerstandsvermogen behoedzaam. Overeenkomstig de beleidsnota weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt een weerstandsratio van >2 aangehouden. Dat wil zeggen dat voor iedere euro die de provincie als risico loopt, er tenminste twee euro als weerstandscapaciteit tegenover staan. De weerstandscapaciteit bestaat uit de beschikbare en beschikbaar te maken middelen om de financiële gevolgen van risico's op te kunnen vangen.

Eveneens is in het huidige beleid vastgelegd dat als een risico zich daadwerkelijk voordoet de volgende volgorde van benadering wordt gevolgd:

1. eerst wordt gekeken naar de mogelijkheden om tot een niet financiële oplossing te komen, zoals bijstellen van scope/ambitie/tijdspad;
2. dan wordt geput uit de reserveringen voor (project)risico, onvoorzien en onzekerheidsreserves;
3. wanneer die niet toereikend zijn, zal naar dat deel van de betreffende programmareserves worden gekeken dat beleidsmatig betrekking heeft op het betreffende doel en waar geen juridisch afdwingbare verplichtingen tegenover staan;
4. als laatste kan via PS een voorstel worden gedaan op dekking uit de algemene reserve ingeval van risico's met incidentele effecten. Voor risico's met structurele effecten wordt via PS een voorstel gedaan voor structurele ruimte in de meerjarenbegroting binnen het desbetreffende begrotingsprogramma.

Als het integrale risicomanagementsysteem met de daarbij behorende strategische kaders en afspraken over risicobeheersing voldoende functioneert wordt aan Provinciale Staten een voorstel gedaan voor herijking van het beleid ten aanzien risicobeheersing en weerstandsvermogen.

Structuur van de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

• Onderdeel 2 bevat een ‘dashboard’ waarin aan de hand van een aantal kengetallen zichtbaar wordt gemaakt en toegelicht in welke mate de provincie voldoende weerbaar is.
• In onderdeel 3 wordt de inventarisatie van de weerstandscapaciteit en de risico’s toegelicht.
• In de bijlage bij deze paragraaf is een uitleg van de financiële kengetallen opgenomen.

Voor meer informatie over het beleid zie onderstaande links.

Beleidskaders
Beleidskaders die van toepassing zijn op de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing:

1. wettelijk kader, artikel 11 van Besluit Begroten en Verantwoorden ;
2. de financiële verordening provincie Zuid-Holland 2017, hoofdstuk 4, artikel 8 ;
3. beleidsnota weerstandsvermogen en risicomanagement.