Met genoegen presenteren wij u de vierde jaarrekening van de collegeperiode 2015 – 2019. 2018 was het laatste volledige jaar van dit college. Hierin hebben wij doorgebouwd op de basis die in de eerste collegejaren gelegd is.

Onze regio is een open economie die profiteert van gunstige ontwikkelingen op de wereldmarkt. De Zuid-Hollandse economische groei bedroeg in 2018 2,9%. Daarmee groeien wij sneller dan het nationaal gemiddelde van 2,5%. Robuuste groei is belangrijk om te kunnen investeren in de toekomst. Daar hebben wij in 2018 volop op ingezet. Wij hebben geïnvesteerd in een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving, de best bereikbare provincie, een nieuwe economie, energievernieuwing, een levendige meerkernige metropool en in slagvaardig en transparant bestuur.

Medeoverheden en maatschappelijke partners kijken naar de provincie als regisseur van transities. In het klimaatakkoord van Parijs, het Nationale Grondstoffenakkoord, het Deltaprogramma en het Nationale Klimaatakkoord (KEA) staan ambitieuze doelen voor de verlaging van emissies, de verduurzaming van ons energiesysteem, de beperking van het primaire grondstoffengebruik en de klimaatbestendigheid van onze ruimtelijke inrichting. Aan die maatschappelijke opgaven hebben wij in 2018 volop gewerkt. Zuid-Holland is slimmer en schoner geworden. En dus sterker.

Enkele van de mooiste resultaten uit 2018 lichten wij graag nader toe.

Gezonde en aantrekkelijke leefomgeving
Het Haringvliet is een nieuw eiland rijker: Bliek, wat ‘jonge haring’ betekent. Het nieuwe eiland biedt leefruimte aan vogels en vissen. Voor het eerst sinds de permanente afsluiting in 1970 zijn de Haringvlietsluizen bij de Zuid-Hollandse eilanden op een kier gegaan. Hierdoor ontstaat er voor trekvissen weer een route tussen de rivieren Rijn en Maas en de Noordzee.

Zuid-Holland wordt nieuwe groengebieden rijker. Zo is gewerkt aan nieuwe recreatiegebieden in de Nieuwe Dordtse Biesbosch en de Nieuwe Driemanspolder . Verder is het provinciaal wandelroutenetwerk uitgebreid met circa 650 km in de regio’s Leiden, Hoeksche Waard en Rotterdam Zuid. Hiermee is een provinciedekkend wandelroutenetwerk ontstaan.

Terugbrengen van het getij in de Grevelingen is een stap dichterbij gekomen. Dankzij extra geld van het Rijk konden wij een verkenning starten naar een waterdoorlaat in de Brouwersdam. We onderzoeken verschillende varianten, waaronder opties met een getijdencentrale. De doorlaat en het getij zijn noodzakelijk om natuur en waterkwaliteit te verbeteren. Dat is goed nieuws voor de onderwaternatuur, (water)recreatie, toerisme, visserij en de regionale economie.

Het netwerk van Voedselfamilies is verder versterkt. In dit netwerk werken wij samen met voedselmakers aan duurzame en innovatieve landbouw. Een bijzondere bijeenkomst was de Oogstdag op het Provinciehuis. Hier werd onder andere een manifest gepresenteerd over de toekomst van het landbouwsysteem in Zuid-Holland.

Wij hebben ons onverminderd ingezet voor de verbetering van de luchtkwaliteit. Samen met andere overheden dringen we Zeer Zorgwekkende Stoffen in het milieu terug. We zijn gestart met de doorontwikkeling van onze website over risicobedrijven. Onze inwoners krijgen op een overzichtelijk kaart informatie over bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken.

Best bereikbare provincie
Op de fiets kom je steeds verder in Zuid-Holland. Er zijn 13 fietsprojecten afgerond, bijvoorbeeld tussen Kinderdijk en Nieuw-Lekkerland, Den Haag en Leidschendam-Voorburg, Naaldwijk en Rijswijk. Dankzij onze subsidies zijn er extra fietsparkeerplekken gerealiseerd bij treinstation Voorschoten, waar nu ruim 1.100 stallingsplekken zijn. Voor 11 andere stations is Rijksgeld beschikbaar gekomen waarmee 2.400 extra fietsparkeerplekken gemaakt worden. Fietspaden langs onze kust zijn opgeknapt: van Hoek van Holland tot de noordelijke provinciegrens.

Ons openbaar vervoer wordt beter en schoner. Wij hebben afgesproken dat de stadsdienst Leiden geheel elektrisch uitgevoerd gaat worden. In 2019 gaan er 23 elektrische bussen rijden op groene stroom. Verder hebben wij uitgangspunten vastgesteld voor de aanbesteding van de Waterbus. Met het Rijk hebben wij afgesproken dat in de Binckhorst in Den Haag de komende jaren hoogwaardig openbaar vervoer ontwikkeld wordt en goede fietsverbindingen.

Belangrijke Zuid-Hollandse verkeersaders worden versneld verbeterd . De files op het Zuid-Hollandse deel van A15 worden aangepakt. Er is een maatregelenpakket afgesproken met het Rijk om de doorstroming te verbeteren en capaciteitsuitbreiding wordt onderzocht. Verder start de verbreding van de A20 tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Gouda 2 jaar eerder , in 2021.

Vrachtwagens krijgen betere parkeermogelijkheden . Met het Rijk hebben wij afgesproken dat binnen vijf jaar een netwerk ontwikkeld wordt voor truckparking. Het truckverkeer vanuit de Rotterdamse Haven naar het achterland zal hiervan profiteren.

We hebben twee van onze wegen CO₂ neutraal gemaakt . De N211 en de N470 zijn door innovatieve aanbesteding en toepassing van nieuwe technieken zelfs CO ₂ negatief. Ook hebben wij regulier wegonderhoud uitgevoerd, bijvoorbeeld aan de N492 (Albrandswaard), N496 en N210 (Bergambacht – Schoonhoven). We hebben dat gecombineerd met het doorvoeren van verbeteringen waardoor veiligheid en doorstroming verbeteren.

Het Zuid-Hollandse wegennet wordt completer. Wij hebben besluiten genomen die de aanleg dichterbij brengen van de Wippolderlaan, de kruising N214 /N216 en de N215 . We hebben een voorkeursalternatief gekozen voor de Duinpolderweg als onderdeel van het project Bereikbaarheid Haarlemmermeer-Bollenstreek.

Naar een nieuwe economie: the next level
De Zuid-Hollandse economische groei bedroeg op jaarbasis 2,9%. Daarmee groeien wij sneller dan het nationaal gemiddelde van 2,5%. In onze regio neemt het innovatievermogen en het aantal snelle groeiers toe. Zuid-Holland heeft zelfs de meeste snelgroeiende bedrijven én de meeste jonge snelle groeiers.

Wij hebben nieuwe buitenlandse bedrijven weten te binden aan Zuid-Holland. Dit is gelukt mede dankzij succesvolle samenwerking met onze partners zoals de Economic Board Zuid Holland (EBZ), de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en het InnovationQuarter (IQ). Verder hebben drie internationale instituten aangekondigd zich te vestigen in onze regio. Het expertisecentrum van de Verenigde Naties voor klimaatadaptatie (GCA) komt naar Rotterdam. Ook de internationale organisatie van afvalverenigingen (ISWA) vestigt zich daar. En het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek (SRON) komt naar het Science Park in Leiden.

De ruimtevaartactiviteiten in Zuid-Holland zijn versterkt. Samen met het Rijk hebben wij afgesproken extra geld te stoppen in de Space Campus Noordwijk . Op deze plek werken bedrijven en onderzoekers samen aan ruimtevaartinnovatie. Ook is hier het technologische hoofdkwartier van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA gevestigd. Met het extra geld wordt dit centrum gemoderniseerd.

We hebben onderzocht hoe arbeidsmarkt, onderwijs en digitalisering nog meer kunnen bijdragen aan onze regionale economie. We zijn gestart met de uitwerking van een provinciale inzet voor de langere termijn.

De leegstand in de detailhandel, bij kantoren en bedrijventerreinen is afgenomen, onder andere door transformatie naar woningen. Dit is gelukt mede dankzij onze inzet via het Actieprogramma Slim Ruimtegebruik en de subsidieregeling Planvorming detailhandel.

Ondernemers hebben geïnvesteerd in duurzame energie op bedrijventerreinen . Onze subsidies hebben daaraan bijgedragen.

Energievernieuwing
De energievoorziening in Zuid-Holland wordt schoner en duurzamer. De provincie heeft de ontwikkeling van een Zuid-Hollands warmtenet een impuls gegeven . Dit doen wij samen met gemeenten, energiebedrijven en andere partners in De Warmtealliantie. Ook hebben we lokale warmtenetten financieel ondersteund en hebben wij gemeenten geholpen bij het opstellen van een visie op deze ontwikkelingen. Dit helpt hen om hun energietransitie te versnellen.

Voor de opwekking van zon- en windenergie zijn nieuwe locaties ontwikkeld. Speciaal voor kleinschalige initiatieven hebben wij subsidie verstrekt voor duurzame energieopwekking en woningisolatie. Door verruiming van de subsidieregeling hebben ook kleine Verenigingen van Eigenaren hiervan geprofiteerd.

De industrie in de Rotterdamse Haven hebben wij gestimuleerd tot energiebesparing en ontwikkeling van bijvoorbeeld waterstof. Hiervoor hebben wij het Deltalinqs Cooperation Climate Program ondertekend.

Het ontwerp-klimaatakkoord hebben wij uiteraard nauwlettend gevolgd en via de klimaattafels van ideeën en commentaar voorzien. Onze focus lag hierbij op de tafel Gebouwde Omgeving en de tafel Industrie. Samen met de Zuid-Hollandse regio’s zijn wij gestart met de Regionale Energiestrategieën, waarin plannen staan over o.a. de duurzame opwekking van elektriciteit en de warmtetransitie in de gebouwde omgeving.

Naar een levendige meerkernige metropool
Het Actieplan Woningbouw is opgesteld. Hiermee dragen wij bij aan de versnelling van de woningbouw in Zuid-Holland. Ook helpen we hiermee bij de vermindering van leegstand. We doen dat met 3 maatregelen. Ten eerste zetten we een Vliegende Brigade in. Dit expertteam helpt gemeenten bij het opstellen van woningbouwplannen en de nodige vervolgacties. Ten tweede maken wij transformatie-initiatieven binnen bestaand stads- en dorpsgebied – nabij hoogwaardig openbaar vervoer – sneller mogelijk. Ten slotte financiert de provincie versnelling van woningbouw en binnenstedelijke transformatie vanuit bestaande middelen. Slim ruimtegebruik is hierbij ons devies.

De ruimtelijke impact van de energietransitie en klimaatadaptatie is in kaart gebracht. Dit heeft geresulteerd in een advies op welke wijze duurzame energie kan passen in verschillende soorten landschap.

Zuid-Hollands erfgoed wordt steeds meer gewaardeerd. Wij hebben onze 7 erfgoedlijnen een kwaliteitsslag gegeven . We zien dat de maatschappelijke belangstelling en de waardering voor onze erfgoedlijnen mede hierdoor is gestegen. Voor rijksmonumenten in Zuid-Holland zijn dankzij extra geld onderhoudsachterstanden verder ingelopen. Ook het onderhoud en de restauratie van historische molens verloopt voortvarend. Mede als gevolg van een aantal spectaculaire vondsten is de publieke belangstelling voor archeologie verder toegenomen.

Slagvaardig en transparant bestuur
Vrijwel al ons bestaand beleid is samengevoegd in 1 integraal plan: ons omgevingsbeleid . Dit is onderdeel van onze voorbereidingen op de omgevingswet. Wij hebben ons omgevingsbeleid gedigitaliseerd en de teksten simpeler gemaakt. Zo wordt ons beleid toegankelijker, begrijpelijker en makkelijker bij te werken. Tegelijkertijd hebben we 3 onderdelen van het omgevingsbeleid vernieuwd, te weten: kantoren, verstedelijking & wonen en rijke groene blauwe leefomgeving.

In Europa spelen we in op actuele ontwikkelingen. Zo hebben we in het kader van het jaarlijkse GS-Brussel-bezoek de conferentie 'Joining forces towards an EU Green Hydrogen Economy' georganiseerd samen met Noord Nederland. Eurocommissaris Maroš Šefčovič gaf tijdens de conferentie aan gecharmeerd te zijn van de rol van waterstof in de energie-en grondstoffentransitie. Ook in samenwerking met Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen zijn flinke stappen gezet via een zeer succesvolle Corridor week in november 2018.

Onze twee missies in China waren gericht op het bevorderen van Zuid-Hollandse betrokkenheid bij de ontwikkeling van de Chinese superstad Xiongan. In het bijzonder bij duurzame urbanisatie en de land- en tuinbouw, waar Zuid-Hollandse bedrijven en instellingen veel kennis en kunde te bieden hebben. Tijdens het eerste bezoek heeft onze Commissaris van de Koning bovendien deelgenomen aan het Boao Forum for Asia.

De nieuwe gemeente Hoeksche Waard is tot stand gekomen. Na een zorgvuldig proces zijn de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen per 1 januari 2019 gefuseerd tot 1 krachtige gemeente. Ook de nieuwe gemeenten Noordwijk, Molenlanden en Vijfheerenlanden zijn tot stand gekomen. Zuid-Holland telt vanaf 1 januari 2019 52 gemeenten

In onze jaarlijkse rapportage Slimmer en Sterker Bestuur hebben wij de ruimtelijke economische netwerken in Zuid-Holland onderzocht. Ook hebben wij de opgaven en de bestuurlijke ontwikkelingen in de regio’s van Zuid-Holland in kaart gebracht. Zo is bijvoorbeeld de centrumpositie van de gemeente Gorinchem in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden nader uitgewerkt.

De voorbereidingen voor de renovatie van C-gebouw van het Provinciehuis zijn van start gegaan. Na de renovatie zal het gebouw toekomstbestendige werkplekken en vergaderruimtes bieden. Het gebouw zal fors zijn verduurzaamd.

Schoner, slimmer en dus sterker
Dit is de laatste jaarrekening die dit college presenteert. In De Terugblik hebben wij reeds op een rij gezet wat de belangrijkste resultaten van deze collegeperiode zijn. De mijlpalen in deze Jaarrekening 2018 beschouwen wij als een mooie aanvulling daarop. Ze illustreren ons streven de uitgestoken hand te bieden aan onze partners. Telkens er op gericht om Zuid-Holland tot een mooiere plek te maken om te wonen, werken, recreëren en ondernemen. Zo maken we onze regio slimmer, schoner en dus sterker. En dat doen wij samen.

Het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
April 2019